كار كامپيوتر و مسئوليت اخلاقي
Computing and Moral Responsibility
مقاله خلاقي جديد در دايرهالمعارف استنفورد
دو مقاله اخلاقي جديد در استنفورد
«دین و اخلاق گفتوگو»، «دین و اخلاق فضیلت» و «اگزیستانسیالیم، دین و اخلاق»،از موضوعاتی است که کتاب ماه دین شماره 177 به آن میپردازد.
سیدهدایت جلیلی، در سرآغاز تازهترین شمار کتاب ماه دین با طرح این سوال که «کدام اخلاق را میتوان اخلاق اسلامی دانست و با کدام ملاک؟» مینویسد:
«بر این باورم که اخلاقی اسلامی میتواند باشد که سامانه، مفاهیم و
ارزشهای آن برگرفته و برخاسته از متن قرآنی باشد. اگر این نکته را بپذیریم
آنگاه این پرسش مطرح است که کوششهای عالمان ما از دیرباز تاکنون چه
میزان معطوف به این امر بوده است؟ آیا رهآورد آنها قرین توفیق بوده است؟ و
در یک کلام آیا اساسا کار و کوششی هست که بتوان آن را بهعنوان یک اخلاق
اسلامی تمام عیار قلمداد کرد و آن را به مخاطبان غیرمسلمان هم ارایه کرد یا
تحقق آن را همچنان باید امید ببریم؟ به گمانم در حال حاضر کتابی امروزین
با معیارهایی که امروزه مطرح است برای تبیین کامل و درست اخلاق اسلامی با
عنایت به آنچه آمد وجود ندارد.»
بخش «پرونده» این شماره به قلم «هاجرخاتون قدمی» گذری دارد بر آثار و آرای «علامه سیدمرتضی عسکری».
بر اساس آنچه در بخش «درآمد» این مقاله آمده، «علامه عسکری از شخصیتهای
کمنظیر دوران معاصر است که حدیث آشنایی با علوم اسلامی و مبانی دینی،
قرآنی و حدیثی و همچنین از حیث آشنایی با جهان روز بینظیر بود؛ وی عالمی
بهروز بود و روزآمد نیازها، دغدغهها و مسایل روز را خوب درک میکرد.
علامه عسکری به طرح و بیان ختلاف مبنایی میان هلبیت(ع) با خلفا و همگرایی
و واگرایی تاریخی، بررسی روانشناختی تغییر مذهب و مقایسه تطبیقی میان
گرایشهای پیروان هر یک پرداخت و به اصل واقعگرایی و آرمانگرایی در
تلاشهای وحدتگرایانه توجه کرد.» نویسنده در این مقاله نگاهی جامع به
اندیشهها و آثار علامه عسکری دارد و در این مقاله با سه رویکرد «برگستره
اندیشه»، «داعیه وحدت» و «تاریخنگاری تحلیلی» به بررسی کوششهای این
دانشمند جهان اسلام میپردازد.
«دین و اخلاق گفتوگو در عصر جهانیشدن»، نوشته
احمد مسلمی نخستین مقاله بخش پرونده است که رابطه دین و اخلاق را به
روشهای گوناگون منطقی، نظری و مفهومی مورد بررسی و تحلیل قرار داده است.
نگارنده معتقد است که امکان گفتوگو ادیان ابراهیمی با سایر ادیان موضوعی
است که ذهن بسیاری از دینداران را امروزه به خود مشغول داشته. این نکته،
موضوعات دیگری چون تاثیرگذاری دین در عصر جهانی شدن بر اخلاق گفتوگو، حل
نزاعها و اختلافهای دینی از طریق اخلاق دینی، چگونگی تاثیرگذاری اخلاق
دینی بر تغییرات سطح فردی، اجتماعی و جهانی، از موضوعاتیاند که نویسنده در
این مقاله مطرح میکند.
«اگزیستانسیالیسم، دین و خلاق»، بررسی کتاب «رابطه دین و اخلاق» و «مبانی فلسفی و الاهیاتی اخلاق»، از جمله مبحثهای مطرح شده در بخش پروندهاند.
کتابهای «دین و معنای زندگی در فلسفه تحلیلی» نوشته محمدرضا بیات،
«اسلام: راه مستقیم» نوشته جان اسپوزتیو ، «اسلام و انسداد لاهوتی» از جمله
کتابهایی هستند که در بخش «بررسی کتاب» این ماهنامه مورد واکاوی قرار
گرفتهاند.
«رساله رستگاری از منظر تطبیقی قرآن و عهد جدید»
نوشته هاجرخاتون قدمی رسالهای است که گزارش آن در بخش «گزارش رساله»
صدوهفتادوهفتمین «کتاب ماه دین» معرفی شده است. نگارنده این رساله را برای
دانشگاه خوارزمی تهیه کرده و در آن رستگاری بشر را از دو منظر اخلاق و
چشمانداز اخروی مورد بررسی قرار داده است. در بخشی از این رساله آمده است:
«اسلام و مسیحیت خود را بهعنوان پیام نجات مطرح نموده و پذیرش تعالیم خود
را زمینهساز رستگاری معرفی کردهاند و دستیابی به سعادت و راحتی واقعی را
در سایه التزام به این تعالیم میسر دانسته است.»
کتابهای «اسلام، علم
مسلمانان و فناوری» نوشته سیدحسین نصر، «علم التصوف» با تصحیح نصرالله
پورجوادی و محمد سوری، «درسنامه دینشناسی» ترجمه سیدلطفالله جلالی و
«اسلام در سرزمین ایران» نوشته هانری کربن و ترجمه رضا کوهکن از
کتابهاییاند که بر بخش «پیشخوان» این شماره از کتاب ماه دین نشستهاند.
یکصدوهفتادوهفتمین شماره ماهنامه تخصصی اطلاعرسانی و نقد و بررسی کتاب با
عنوان «کتاب ماه دین» در 136 صفحه و به بهای 15000 ریال روانه بازار نشر
شد.
این ماهنامه به کوشش خانه کتاب ایران منتشر میشود و سردبیر آن سیدهدایت جلیلی است.
مطالب مرتبط:
برگزاركننده: گروه فلسفه علوم انساني پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش اول: مقدمه)
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش دوم: کلیها؛ واقعگرایی)
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش سوم: کلیها: نامگرایی/نومینالیسم)
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش چهارم: جزئیهای انضمامی1)
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش پنجم: گزارهها و نظایر آنها)
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش ششم: ضرورت و امکان)
خلاصه متافیزیک مایکل لاکس (بخش هفتم: علیت)
زهرا طراوتی
منبع: کتابخانه مدرسه اسلامي هنر
این اثر مجموعه مقالاتی است با موضوع کلی اخلاق و زیباییشناسی که با نگاه جزئیتر به مباحثی چون هنر و نظام اخلاقی، ذوق و اخلاق و نیز سانسور هنری میپردازد. مؤلفان این اثر فیلسوفان و منتقدان زبده تاریخ هنر و نظریه ادبی و دانشپژوهان سینمایی هستند.
در این کتاب فیلسوفان اخلاق و زیباییشناسی به طرح سؤالهایی در این زمینه میپردازند:
آیا هنر میتواند از لحاظ اخلاقی تعلیم دهنده باشد، چگونه؟ اگر یک اثر هنری از لحاظ اخلاقی برتر باشد آیا از لحاظ هنری نیز میتواند اثری برتر باشد؟ آیا اخلاقی است که هنری حذف یا حتی سانسور شود؟ آیا موضوعات هنری نسبت به این که چطور ظهور مییابند، حقی دارند؟ آیا هنرمندان وظیفهای به عنوان هنرمند دارند، چه وظایفی به عنوان نوع بشر دارند، نسبت به چه کسانی این وظیفه را دارند؟ چه کشاکشی میان خاستگاه هنری و خاستگاه زندگی انسانی وجود دارد؟
این اثر در نوع خودش میتواند الهامبخش همه پژوهشگرانی باشد که به کنکاش درباره ارتباط میان اخلاق و زیباییشناسی علاقه دارند. سهل و ممتنع بودن این مقالات باعث شده تا مجموعهای درخور و ارزشمند پدید آید. بالاتر از همه این اثر میتواند مقدمهای راهگشا برای اخلاقگرایان علاقهمند به ارتباط میان اخلاق و زیباییشناسی و نیز فتح باب تفکری باشد برای تمام زیباییشناسانی که به این مباحث علاقهمندند و نظرات ویراستار اثر، جرالد لوینسون، را میستایند.
چکیده عناوین کتاب
1. مقدمه ای بر زیبایی شناسی و اخلاق جرالد لوینسون
2. سه نسخه عینیت گرایی: زیباییشناسی، اخلاق و علم از ریچارد میلر
3. ارزشهای زیباییشناسی، ارزشهای اخلاقگرایی و جاه طلبیهای ناتورالیسم پیتر ریلتون
4. در هماهنگی زیباییشناسی شخصی تد کوهن
5. هنر، روایت و درک اخلاقی نوئل کارول
6. رئالیسم شخصیت و ارزش در رمان و ادبیات گریگوری کوری
7. نقد اخلاقی هنر بریس گات
8. چطور بد میتواند هنری خوب باشد؟ کارن هانسون
9. زیبایی و شیطان مری دوراکس
10. واقعیت تحریفشده آرتور دانتو
11. زیبایی شناسی خفت: سخنان نفرت بار، پورنوگرافی و بافت زیباییشناسی لین تیرل
درباره نویسندگان
نوئل کارول استاد دانشگاه ویسکانسین؛
تد کوهن دانشگاه شیکاگو؛
گریگوری کوری از دانشگاه فلیندرز؛
مری دوراکس دانشگاه کالیفرنیا؛
آرتور دانتو دانشگاه کلمبیا؛
بریس گات دانشگاه سنته اندروز؛
ریچارد میلر دانشگاه کورنل؛
پیتر ریلتون دانشگاه میشیگان؛
لین تیرل از دانشگاه ماساچوست.
نمایه کتاب
عنوان: اخلاق و زیبایی شناسی
گردآورنده و ویراستار: جرالد لوینسون
Jerrold Levinson
تعداد صفحات: 340
انتشارات: کمبریج
چاپ اول: 12 مارچ 2001
زبان: انگلیسی
----------------------
-------------------
نگاهي اجمالي به برخي كتب اخلاقي منتشر شده
کتاب اخلاق پژوهش؛ مبانی و مسایل
به گزارش ایرنا از بنیاد سینمایی فارابی، این کتاب را نادیا مفتونی عضو هیات علمی دانشگاه تهران نوشته و در 110 صفحه مباحثی از حکیم ابونصر فارابی را در خصوص مقوله اخلاق در هنر ارایه کرده است.
بر این اساس، روش شناسی توسعه اخلاق هنر دینی، نظریه خیال، وحی و نبوت از منظر فارابی، خیال و هنر، فارابی و تعریف زیبایی، تطبیق فارابی و تولستوی در مساله اخلاق هنر از عناوین موضوعی کتاب اخلاق هنر از نگاه فارابی به شمار می رود.در مقدمه کتاب اخلاق هنر از نگاه فارابی آمده است: شاید سزاوار آن باشد که به جای کشمکش بر سر جسم فارابی و عرب یا عجم خواندن وی، به معاشرت علمی و معنوی با او فخر فروشی کنیم و به تدوین و تصحیح آثار او و تحقیق و تعمق در افکارش اهمیت دهیم. چرا که اگر فارابی جایگاهی در خور و شایسته در پژوهش های علمی و فرهنگی کشور ما کسب کند در دیده جهانیان خویشاوند معنوی و فرهنگی ما محسوب خواهند شد و آنگاه چندان تفاوت نخواهد داشت که فرزند خراسان بزرگ و یا فاراب ماوراء النهر باشد.
---------------
مطالب مرتبط:
شصت و هفتمین شماره مجله پژوهشهای قرآنی، با نگاه ویژه به مبانی اخلاق، منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، به همت گروه پژوهشهای قرآنی معاونت پژوهشی دفتر
تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، شماره ۶۷ مجله پژوهشهای قرآنی منتشر شد.
«رابطه ایمان و فضائل اخلاقی» نوشته سید موسی صدر، «خدمات قرآن کریم به
دانش و رفتار اخلاقی»، تألیف سید عباس صالحی و «جایگزینی فضایل اخلاقی نسبت
به ایمان» به قلم علی رهنما از جمله مطالب این شماره از فصلنامه پژوهشهای
قرآنی است.
«هنر جناسسازی در قرآن» نوشته آندرو ریپین، «گستره تبلیغ و هشدار
پیامبران در قرآن» نوشته حسن رهبری و «اصل جایگزینی افعال در بافت آیات
قرآنی» به کوشش رضا امانی و یسرا شادمان از دیگر عناوین شصت و هفتمین شماره
مجله پژوهشهای قرآنی میباشد.
همچنین، علی نصیری و محمدحسین نصیری در مقالهای با عنوان «نقد و بررسی
دیدگاهها در زمینه وجوه برتری مردان بر زنان»، وجوه مختلف تفاوتهای
آفرینشی مرد و زن را مورد بررسی قرار دادهاند.
یادآور میشود، مجله پژوهشهای قرآنی، از سوی معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات
اسلامی خراسان رضوی منتشر میشود و اکنون هفدمین سال انتشار خود را
میگذراند.
منبع: کتابخانه مجلس
امیل دورکیم - جامعهشناس معروف آلمانی - کتابی بهنام «جامعهشناسی و فلسفه» دارد که به زبان فرانسوی در پاریس چاپ شده است و دکتر فریدون سرمد آن را به فارسی برگردانده است.
محتویات کتاب
مقدمه/ نوشتهی ج. جی. پریستیانی
دیباچه/ نوشتهی سی. بوگله
فصل یکم: تصورات فردی و تصورات جمعی
فصل دوم: تعیین پدیدهی اخلاقی
نهادهها
بحث
فصل سوم: پاسخ به ایرادها
فصل چهارم: داوریهای ارزشی و داوریهای حقیقی
مشخصات کتاب
ناشر: انتشارات کندوکاو
تاریخ نشر: 1391
شمارگان: 1100 نسخه
تعداد صفحات: 184 صفحه
قیمت: 7000 تومان
مترجم اين اثر در گفتوگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، عنوان كرد: ما در ايران تنها شمايي كلي از فلسفه اخلاق را در اختيار داريم. براي مثال بسياري از ايرانيان علاقهمند به فلسفه آگاه نيستند كه اخلاق هنجاري تنها يكي از حوزههاي فلسفه اخلاق است و مطلع نيستند كه اخلاق هنجاري، شاخههاي متفاوتي دارد.
«پيكحرفه» كتابهايي را كه تاكنون در حوزه اخلاق هنجاري منتشر شدهاند، آثاري دايرهالمعارفي دانست كه تنها توضيحاتي كلي درباره مكاتب اين حوزه به دست ميدهند.
وي گفت: اين كتابها كه تعداد آنها در دهه اخير رو به افزايش گذاشته است، آثار مفيدي هستند، اما فكر ميكنم ديگر وقت آن است كه به طور تخصصي سراغ اين نحلهها برويم،به همين دليل تصميم گرفته بودم درباره پيامدگرايي شامل واكاوي، تبيين و تحليل اين حوزه بنويسم. پيش از آغاز به نوشتن اين اثر، به كتاب خانم «جوليا درايور» با عنوان «پيامدگرايي» برخوردم كه در سال 2012 منتشر شده است.
اين
نويسنده و مترجم ادامه داد: نويسنده اين اثر با ارايه تاريخچه مفيدي از
نظريههاي متقدم حوزه پيامدگرايي در اخلاق هنجاري و همچنين تقسيمبندي
تخصصي گونههاي مختلف اين حوزه، نقدهايي را كه عليه پيامدگرايي مطرح
شدهاند بررسي ميكند. او در انتها نظريه پيامدگرايانه جديدش را با عنوان
«پيامدگرايي جهاني» مطرح ميكند.
پيكحرفه افزود: با توجه به شهرت و
جايگاه نويسنده و تبيين بسيار خوبي كه وي از پيامدگرايي و بررسي نقدهاي آن
در اين كتاب ارايه داده است، تصميم گرفتم به جاي تاليف يك كتاب درباره اين
موضوع، همين كتاب را ترجمه كنم. البته در ترجمه اين اثر تنها به ترجمه
اكتفا نكردم. هدف اصلي من اين است كه دوستداران فسلفه در ايران با حوزههاي
تخصصي اخلاق هنجاري آشنا شوند، به همين دليل در ترجمه اين اثر، علاوه بر
برگردان دقيق مطالب كتاب، پيشينه برخي از مباحث را نيز تا جايي كه لازم بود
به كتاب اضافه كردم و در موراد لزوم به كتابها ديگر ارجاع دادهام. مقدمه
مفصلي هم براي اين ترجمه نوشتهام تا از اين طريق كتاب كاملي را به
خوانندگان ايراني براي آشنايي با يك نظريه اخلاقي ارايه داده باشم.
وي
از ارايه ترجمه اين كتاب به گروه فلسفه غرب موسسه حكمت و فلسفه عنوان طرح
پژوهشي خبر داد و گفت: هنوز از نتيجه داوري اين طرح در اين موسسه مطلع
نيستم، اما من به هر حال ترجمه كتاب را ادامه ميدهم و طبق برنامهريزي تا 6
آذر كار ترجمه را تمام ميكنم.
-------------------------
مطالب مرتبط:
نقدي بر مقدمه و موخره ترجمه «فايده گرايي» جان استوارت ميل/نعل باژگونه
1/ اخلاق پژوهش اينترنتي
2/ فناوري اطلاعات و ارزشهاي اخلاقي
