فصلنامه پژوهش‌هاي اخلاقي (5)

منطق، بنياد اخلاقي زيستن: بررسي ديدگاه گنسلر

مهدي اخوان   ص 5

   
     معنا و هدف زندگي از ديدگاه صدرالدين شيرازي
امير ديواني، عليرضا دهقان پور   ص 19

   
     اخلاق ايماني كي كگو
نعيمه پور محمدي   ص 43

   
     نظريه اخلاقي توماس آكونيناس: اخلاق مبتني بر قانون طبيعي
محمد محمدرضايي، خديجه شيرواني   ص 67

   
     بررسي امكان خودفريبي در فلسفه اخلاق غرب
محسن جوادي، مرضيه كلايي   ص 83

   
     پديدارشناسي احكام اخلاقي مستقيم از ديدگاه موريس ماندلباوم
مريم خدادادي   ص 97

   
     بررسي اصول اخلاق اجتماعي در صحيفه سجاديه
فردين احمدوند   ص 115

اين مجله را از اينجا دانلود کنيد

------------------

مطالب مرتبط:

فصلنامه پژوهش‌هاي اخلاقي (4)

فصلنامه پژوهش‌های اخلاقی شماره 1و2

فصلنامه پژوهش هاي اخلاقي شماره 3

فصلنامه پژوهش‌هاي اخلاقي (4)

با موافقت سردبير محترم مجله علمي-پژوهشي پژوهش‌هاي اخلاقي، دکتر محسن جوادي، pdf شش شماره اين مجله از طريق اين وبلاگ در اختيار مخاطبين قرار مي‌گيرد. در اينجا لازم مي‌دانم از ايشان و از پيگيري سرکار خانم زينب صالحي(ويراستار) و  آقاي عليرضا معظمي(دبير تحريريه) که pdfها را در اختيار بنده قرار دادند، تشکر کنم. لازم به ذكر است كه شماره 1و2 و شماره 3 پيشتر اطلاع‌رساني شده است.



نگاه غزالي به ساحت عاطفي نفس
زهرا (ميترا) پورسينا   ص 5
   
     فلسفه مدني و علم مدني؛ نگاهي به حكمت عملي فارابي
احمد نيكوصفت راد، محمد سعيدي مهر   ص 31
   
     مسئوليت پذيري اجتماعي در دعاي مكارم الاخلاق
احمد كريمي   ص 47
   
     فطرت در تفسير و كلام اسلامي: رويكرد تاريخي
سعيد عدالت نژاد، نعمت الله معمار   ص 67
   
     نقش ارزش هاي اخلاقي در حقوق اسلامي
صديقه مهدوي كني   ص 85
   
     رفتار اخلاقي انسان به جسم خود از منظر كتاب و سنت
محمدتقي سبحاني نيا   ص 103

     تبيين جايگاه وعد و وعيد به عنوان يكي از راهكارهاي تربيتي و اخلاقي در قرآن
اعظم پرچم، سميه عمادي انداني   ص 121

اين مجله را مي‌توانيد از اينجا دانلود کنيد.
--------------------
مطالب مرتبط:
فصلنامه پژوهش‌های اخلاقی شماره 1و2

فصلنامه پژوهش هاي اخلاقي شماره 3

درس‌های جامعه‌شناسی؛ فیزیک اخلاقیات و حقوق

به گزارش خبرآنلاین، «درس‌های جامعه‌شناسی» با عنوان فرعی «فیزیک اخلاقیات و حقوق (بوردو،1900-1890)» نوشته امیل دورکم با ترجمه سیدجمال‌الدین موسوی از سوی نشر نی منتشرشد.

این اثر، مجموعه‌ای از درس‌های منتشرنشده امیل دورکم است. درس‌های حاضر درباره فیزیک اخلاقیات برای تعیین کردن رفتارهای اخلاقی مطابق با نمونه‌های نوعی فراوان جوامع یا نهادهای متناسب با آن‌ها، دقیقاً از گوناگونی‌ای که طبیعت ایجاد کرده و تاریخ توسعه داده است سرچشمه می‌گیرند و آن‌ها را مورد توجه قرار می‌دهند. از دوره درس‌ها درباره اخلاق حرفه‌ای، پی خواهیم برد که آن درس‌ها به لحاظ روش همان اندازه جالب‌توجه‌اند که به لحاظ نظریه.


ناشر درباره این کتاب معتقد است: «به لحاظ روش، تحلیل نقش گروه‌بندی حرفه‌ای کنار گذاشته نشده، بلکه برعکس، در کنار مطالعه محیط در شرایط موجود حیات‌اش یعنی همان خاستگاه مورد انتظار در تاریخ و قوم‌نگاری در نظر گرفته شده است. می‌بینیم که این‌جا آمار، کارکرد را نشان می‌دهد. سرانجام، به‌ویژه شاید، دغدغه مؤلف را برای استخراج درس‌هایی از تجربه و تاریخ برای ساماندهی وضع موجود، احساس می‌کنیم. اخلاق حرفه‌ای بدین‌سان با همان طبیعت گروه‌بندی اجتماعی ـ صنف ـ پیوند دارد که در بطن آن رفتار افراد را تنظیم می‌کند.»

---------------

مطالب مرتبط:

کتاب جامعه‌شناسی و فلسفه بحثي در اخلاق

پنج كتاب (2)

Ethics
The Fundamentals
 Julia driver
wiley Blackwell

بنيادهاي اخلاق
جوليا رابرتز استاد فلسفه در كالج دارتموت است كه پيش از اين كتاب‌هايي همچون فضيلت ناآسان (2007) و روان‌شناسي اخلاق (2006) را در كنار مقالات بي‌شماري به‌چاپ رسانده كه در نشريات معتبر علمي انتشار يافته‌اند. در اين كتاب او به مفاهيم و مباحث كليدي در نظرية اخلاق پرداخته و رويكردهاي فلسفي به اخلاق را مورد توجه قرار مي‌دهد. اخلاق فضيلت، اخلاق كانتي، نظرية اخلاق الاهي و اخلاق فمينيستي از جملة آن‌ها هستند. كتاب در زمرة مجموعه‌اي به‌چاپ رسيده كه «بنيادهاي جديد فلسفه» نام گرفته است. مثال‌هاي واقعي از ميان آثار فيلسوفان و اراية منابع مفصل در پايان هر بخش از ويژگي‌هاي خاص كتاب است كه 192 صفحه دارد و به متن درسي دانشگاهي تبديل شده است. شيوة كار نويسنده به اين صورت است كه با طرح سئوالات اساسي در حوزة اخلاق و با ارجاع به آثار تاريخي كهن و جديد، نمونه‌هاي درخشان و واقعي به‌دست داده و در پي يافتن پاسخ برمي‌آيد. چه چيز درست است و چه چيز غلط است؟ و مهم‌تر از آن چه عواملي باعث مي‌شوند كه يك چيز درست يا غلط باشد؟ آيا قوانيني هستند كه به‌صورت جهاني عمل مي‌كنند يا برخي اعمال در برخي جاها درستند و در جاي ديگر خطا قلمداد مي‌شوند. نويسنده بدين ترتيب به مباحثي همچون نسبيت اخلاقي و اخلاق فضيلت ورود مي‌كند و مفاهيم كليدي در فلسفة اخلاق را وامي‌كاود. كتاب از ده فصل، يك مقدمة و يك نمايه عام تشكيل شده و منابع مهمي در پايان هر فصل، مرتبط با موضوع به‌دست داده شده است. فصل اول با عنوان «چالش‌هاي يونيورساليزم اخلاقي» در حقيقت مفهوم جهاني اخلاق و فراگيري آن را به بحث مي‌گذارد. در فصل دوم «خدا و سرشت بشري» مورد توجه قرار گرفته و ارتباط دين و اخلاق در دستور كار قرار مي‌گيرد. «فايده باوري كلاسيك» عنوان فصل سوم كتاب است و فصول بعدي به ترتيب عبارتند از «نتيجه باوري جديد»، «اخلاق كانتي»، «نظرية قرارداد اجتماعي»، «احساس باوري»، «اخلاق فضيلت»، «اخلاق فمينيستي»، و «نيهيليسم اخلاقي».

An Introduction to Ethics
John Deigh
Cambridge University Press

درآمدي براخلاق
اين كتاب را انتشارات دانشگاه كمبريج در سال 2010 و در 254 صفحه به چاپ رسانده است. محور اصلي كتاب را آثار اخلاقي بزرگ در فلسفة غرب تشكيل مي‌دهد. نظريه‌‌هايي كه از زمان ارايه تاكنون همچنان اهميت خود را حفظ كرده‌اند و در محافل علمي مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرند. در واقع مي‌توان گفت در اراية نظريه‌هاي مهم اخلاقي در فلسفة غرب، اين كتاب مي‌تواند به‌عنوان يك منبع موثق مورد رجوع قرار گيرد. نويسنده استاد فلسفه و حقوق در دانشگاه تگزاس است و آثاري همچون منابع اضطرار اخلاقي (1996)، احساس، فضيلت و قانون (2008)، دستينة اكسفورد براي فلسفة حقوق جنايي (2011)، رسالات فلسفي (2013)، اخلاق و فرديت: رسالاتي در روان‌شناسي اخلاق (1992) از جمله تلاش‌هاي علمي او محسوب مي‌شوند. همچنين سردبيري نشرية بين‌المللي فلسفة اجتماعي، سياسي و حقوقي در شماره‌‌هاي متعدد آن و ويراستاري مجموعه آثاري در اخلاق، فلسفه و حقوق در كارنامة او ثبت شده است.
كتاب البته براي دانشجويان مقطع كارشناسي نوشته شده، اما متن آن به‌گونه‌اي است كه به كار ديگر علاقه‌مندان غيرمتخصص نيز خواهد آمد. آن گونه كه در پشت جلد كتاب آمده اساتيد و نشريات بسياري به تحسين آن پرداخته‌اند و دانشگاه‌هاي كاليفرنيا و ريچموند آن را به‌عنوان منبع درسي معرفي كرده‌اند. توسعة تاريخي نظريه‌هاي اخلاقي با تأكيد بر ديدگاه‌هاي مهم مثل كمال‌گرايي، لذت باوري، خودمداري، و فيلسوفان سنت غرب مثل افلاطون، ارسطو، اپيكور، هابز، جان استوارت ميل وكانت از ويژگي‌هاي بارز كتاب است. اما شايد بتوان يكي از نقايص آن را عدم توجه جدي به‌نظام اخلاقيِ پساكانتي عنوان كرد اگر چه در پايان كتاب اگزيستانسياليسم و اَبَر اخلاق تا حدي مورد واكاوي قرار گرفته است.
كتاب از هفت بخش اصلي تشكيل شده كه هر كدام بخش‌هاي فرعي‌تري را در بر مي‌گيرند. ضمايم چندگانه، منابع مورد استفاده، منابعي براي مطالعة بيشتر و نمايه پايان‌بخش كتابند و عناوين آن به ترتيب از اين قرار است: اخلاق چيست؟ خودمداري، سود باوري، قانون اخلاقي، اخلاق كلاسيك، تصميم‌گيري، دلايل عملي، اخلاق افلاطوني و ارسطويي، نظرية مدرنِ قانون طبيعي، نظرية اخلاقي كانت، روان‌شناسي اخلاقي، اخلاقِ اگزيستانسي.

Ethics
History, Theory, and
contemporary Issues
Steven M.Cahn & Peter Markie
University of Miami

اخلاق: تاريخ، نظريه و مسائل معاصر
سه كتاب در يك كتاب. اين اثر مجموعه‌اي است از 67 رساله كه در سه فصل تدوين شده و فلسفة اخلاق را در طي 2500 سال نظريه پردازي مورد بررسي قرار مي‌دهد. فصل اول با عنوان منابع تاريخي، محدودة زماني از يونان باستان تا قرن بيستم را در برمي‌گيرد. انديشة كلاسيك از افلاطون و ارسطو گرفته تا ديدگاه‌هاي متفكران قرون وسطا همچون اگوستين و اكويناس و نظريه‌پردازان مدرن همچون هابز، باتلر، هيوم، كانت، بنتام و جان استوارت ميل و حتي كساني همچون نيچه، آلبركامو و سارتر در همين بخش ارايه شده است. فصل دوم نظرية مدرن اخلاقي نام گرفته و بسياري از مهم‌ترين رسالات در قرن گذشته را در برمي‌گيرد. بحث در مورد فايده باوري، خودمداري، كانت گرايي و نسبيت‌گرايي با گزيده‌هايي از آثار فوت، برنت، ويليامر، وُلف، مور، راس، آير، استيونسن، باير، آنسكام، ماكي، گاتير و ديگران ادامه مي‌يابد. زبان اخلاقي، قضاوت اخلاقي، مفهوم عدالت (راولز)، حق (فينبرگ) و نسبيت فرهنگي (راشلر) و نيز اخلاق فمينيستي در اين بخش مطمح نظر قرار گرفته است. در فصل سوم كه مسائل جديد اخلاقي نام گرفته، موضوعاتي مثل سقط جنين، اُتانازي، آزادي زنان، حقوق حيوانات، محيط‌زيست باوري و شكنجه و نيز دو رسالة ‌دربارة مرگ و معناي زندگي به‌ دست داده شده. از جمله آثاري كه در اين كتاب مورد بحث و بررسي قرار گرفته يكي «تبارشناسي اخلاق» فردريش نيچه است، ديگري «لوياتان» اثر توماس هابز و «رساله در طبيعت بشر» اثر ديويد هيوم. همچنين نظرياتِ كساني همچون جان مك دول، كريستين كرسگارد، اليوت سوبر، هنري شو، دانيل هيل، توماس ناژل و ريچارد تايلور به تفصيل در دسترس قرار گرفته است. «اخلاق: تاريخ، نظريه و مسائل معاصر» كتابي است شگفت‌انگيز كه در موضوعات مختلف مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در حقيقت يك كتاب مرجع است كه با گزينش خوب آثار كلاسيك و جديد در حوزة فلسفة اخلاق، دانشجويان را از چندين كتاب مشابه بي‌نياز مي‌سازد. در عين حال، يك اثر تطبيقي محسوب مي‌شود كه رويكرد به اخلاق در سنت غرب را در يك مجموعة كامل و استاندارد در دسترس قرار داده است.
دربارة ويراستاران اثر بايد گفت كه استيون م.كاهن استاد فلسفه در دانشگاه نيويورك است و پيتر ماركي نيز در دانشگاه ميسوري به تدريس فلسفه اشتغال دارد. از ميان فصول متعدد اين كتاب، مي‌توان به ‌عناوين زير اشاره كرد: دفاع از سقراط، فايدون، جمهوري، اخلاق نيكوماخوس، اپيكوريان، اگوستين، اكويناس، توماس هابز و لوياتان، ژوزف باتلر و پنجاه موعظه، ديويد هيوم و رساله در سرشت بشري، كانت و متافيزيك اخلاق، جرمي بنتام و درآمدي براصول اخلاقي، جان استوارت ميل و لذت باوري، نيچه و تبارشناسي اخلاق، آلبركامو و اسطورة سيزيف، ژان پل سارتر: اگزيستانسياليسم، اومانيسم است، راس: خير و شر، آير: زبان، حقيقت و منطق، كورت باير: نقطه نظر اخلاقي، آنسكام: فلسفة مدرنِ اخلاقي، مور، پريچارد، استيونسن، سرشت و ارزش راستي، خودمداري روان شناختي، نظرية عدالت، نقد لذت باوري، قضاوت اخلاقي، شك‌انديشي دربارة دليل عملي، چالش‌هاي نسبيت‌‌گرايي فرهنگي، مارتانوسبام: رويكرد ارسطو به اخلاق، ويرجينيا هلد: اخلاق فمينيستي، سوزان ولف: قديسين اخلاق گرا، دفاع از سقط جنين: درست يا غلط؟، مرگ خود خواسته، پرونده‌اي براي حقوق حيوانات، مسائل فلسفي محيط‌زيست باوري، دانيل‌هيل: دفاع از خود و شكنجه و...

Ethics For the New Milennium
 Dalai Lama
River head Trade

اخلاق براي هزارة جديد
اين كتاب را تنزين گياتسو، چهاردهمين دالايي لاما، رهبر سياسي و معنوي تبت نوشته است. او به خاطر تلاش‌هاي بي‌وقفه در زمينة حقوق بشر و صلح جهاني، جايزة صلح نوبل، جايزة آلبرت شوايتزر و جايزة والنبرگ را از آن خود كرده و از شهرت و محبوبيت‌ جهاني برخوردار است. در اين كتاب او مي‌كوشد نشان دهد در جهان مدرن‌ما كه خشونت و بي‌توجهي به رنج ديگران از ويژگي‌هاي اصلي آن است، مي‌توان از گونه‌اي اخلاق سخن گفت كه با مقتضيات دوران مدرن سازگار است. اخلاق مورد نظر دالايي لاما البته بيشتر بر اصول جهاني متكي است تا قوانين منطقه‌اي يا قومي. او معتقد است بقاي ما نيز در گرو پاي بندي به همين اصول اخلاقي است و هدف اصلي اين اصول شادكامي همة افراد و احترام به‌همة عقايد ديني است. در جايي از كتاب، دالايي لاما مي‌گويد اگر همواره توجه داشته باشيم كه همة ما در زندگي به‌صورت متقابل به يكديگر وابسته‌ايم، شفقت، سخاوت و رواداري ما نيز بيشتر خواهد شد. او مي‌گويد: كتاب من يك اثر ديني نيست بلكه بيشتر مباحث اخلاقي و ارتباط آن با روابط اجتماعي را مدّ نظر قرار مي‌دهد. شادكامي انسان با اخلاقي رفتار كردن پيوند مستقيم دارد. او از تجربيات شخصي خود سخن مي‌گويد، بنيادهاي اخلاق را برمي‌شمارد و چگونگي تاثير‌گذاري آن بر افراد را وامي‌كاود. آن‌گاه به مباحث دنياي جديد مثل شبيه‌سازي و ثروت اندوزي پرداخته و مسائلي همچون عدم خشونت و مسئوليت‌پذيري را در دستور كار خود قرار داده است. دين، علم، آموزش و پرورش، محيط‌زيست، محدوده‌هاي تاريخي و قانون طلايي از جمله مسائل مطرح شده در اين كتاب هستند كه او در كنار مفاهيمي همچون ماترياليسم، سرمايه‌داري، خشونت، جنگ طلبي و تروريسم به توضيح آن‌ها مي‌پردازد.
نشرياتي همچون واشنگتن پست، لس آنجلس تايمز و سان فرانسيسكو كرونيكل با نقد و بررسي اين كتاب و ارائه بخش‌هاي كوتاهي از آن، به تحسين آن پرداخته‌اند و پيام نويسنده را تازه و شفقت‌آميز ناميده‌اند. دالايي لاما كتاب‌هاي زيادي نوشته كه هنر شادكامي (2009)، اخلاق جهاني (2011)، راهي به‌سوي زندگي معنادار (2003)، جهان در يك اتم: همگرايي علم و معنويت (2006) از جملة آنها به‌شمار مي‌روند. اخلاق براي هزارة جديد 237 صفحه است  و از فصول زير تشكيل شده: مقدمه، بنيادهاي اخلاق، جامعة مدرن و جست‌وجوي براي شادكامي انسان، نه جادو نه راز، سرشت واقعيت، بازتعريف هدف، احساس متعال، اخلاق و خرد، اخلاقِ خويشتن داري، اخلاق فضيلت، اخلاق شفقت، اخلاق و رنج، نياز به‌بصيرت، اخلاق و جامعه، مسئوليت جهاني، سطوح تعهد، اخلاق در جامعه، صلح و بصيرت، نقش دين در جامعة مدرن.

Ethics: The Essential writings
Gordon Marino
Modern Library

مكتوبات اصلي در اخلاق
اين كتاب در 640 صفحه به ويراستاري گوردن مارينو به چاپ رسيده. او فيلسوف و استاد دانشگاه است و پيش از اين كتاب‌هايي همچون نوشته‌جات اساسي اگزيستانسياليسم (2004)، راهنماي كمبريج كركگار (1997)، كركگار در عصر جديد (2001)، تخيل و اراده در ايمان كركگار (2005) را منتشر كرده است. كتاب به دو بخش اصلي تقسيم شده است. از افلاطون تا كركگار و انديشمندان مدرن. كل اثر شامل بيست و هشت فصل است و از آراي افلاطون تا نظريات سوزان وُلف و تام ريگن را در برمي‌گيرد.

Being Good
A short introduction to Ethics
 Simon Blackburn
oxford university press

خوب بودن: درآمدي كوتاه براخلاق
كتابي در 172 صفحه، اثر سميون بلك بورن استاد فلسفة دانشگاه كمبريج، نويسندة «واژه نامة فلسفه اكسفورد» و صاحب اثر پرفروش «انديشه». كتاب از سه بخش اصلي و بيست و يك قسمت فرعي تشكيل شده و مطالب زير را در برمي‌گيرد: 1- هفت تهديد براي اخلاق: تهديد مرگ خدا، تهديد نسبيت باوري، تهديد خودمداري، تهديه نظرية تكامل، تهديد عليت باوري و بي‌فايده‌گي، تهديد مطالبات بي‌دليل، تهديد آگاهي دروغين، 2- برخي مفاهيم اخلاقي: تولد، مرگ، آرزو و معناي زندگي، لذت، بزرگ‌ترين شادكامي، آزادي از بدي‌ها، آزادي و پدرسروري، حقوق و حقوق طبيعي. 3-  بنيادها: دلايل و بنيادها، ارادة زندگي و خوب رفتار كردن، قراردادها، نقطه نظرات مشترك، تنازعات.

منبع:

معرفي كتاب‌هاي خارجي /مرضيه سليماني

اطلاعات حکمت و معرفت شماره 78 - ويژه فلسفه اخلاق 3

• اخلاق و مساله عينيت /گفت و گو با مجيد ملايوسفي/منيره پنج تني
• مرزهاي اخلاق /گفت و گو با شيرزاد پيک حرفه /علي بابايي
• اخلاق در قرون وسطي؛نظريه‌هاي عقل عملي و وجدان در قرون وسطي /آنتوني چلانو - داگلاس لنگستون / رضا کورنگ بهشتي
• اخلاق فضيلت محور /هري گنسلر /ترجمه مهدي اخوان
• فلسفه اخلاق معاصرايران /مسعود امي
• نظام اخلاقي كانت /محمدجواد موحدي
• احساس و اخلاق؛تأملي در نظام اخلاقي وايتهد /ديويد ري گريفين / ترجمه مهدي سلطاني
• استعلاء و حلول ؛فلسفه اخلاق سيمون دو بووآر  /آندرآ ولتمن /ترجمه حسين كاظمي يزدي
• معرفي كتاب‌هاي خارجي /مرضيه سليماني

--------------

مطالب مرتبط:

اطلاعات حکمت و معرفت شماره 77 - ويژه فلسفه اخلاق2

دانلود مقالات اخلاق فن آوری اطلاعات در نشریه «اطلاعات حکمت و فلسفه»

پنج كتاب اخلاقي (1)

The Elments of Moral Philosophy
James Rachels,Stuart Rachels
MC Graw-Hill

عناصر فلسفه اخلاق
جيمز راشل، فيلسوف اخلاق برجسته آمريكايي، دانش آموخته دانشگاه‌هاي ريچموند، نيويورك، ميامي، دوك و آلاباما و استاد ممتاز در دانشگاه بيرمنگام و متخصص اخلاق مرگ و ارزش زندگي است. او با همكاري استوارت راشل، استاديار فلسفه  دانشگاه آلاباما و نويسنده مسائل اخلاق (2009) كتاب درسي عناصر فلسفه اخلاق را در 224 صفحه و در سال 2011 تأليف كرده است. نويسندگان عنوان مي‌كنند كه فلسفه اخلاق شاخه‌اي است از فلسفه كه به استدلال درباره پرسش‌هاي بنيادين اخلاقيات مي‌پردازد. درستي و نادرسي امور، شناخت امور خير و شر و بازشناسي فضايل، مسائل بنيادين اخلاق را تشكيل مي‌دهند. پرسش از اين مسائل بنيادين منجر به شكل‌گيري دو حوزه نظري مي‌شود: فرا اخلاق و اخلاق هنجاري. فلسفه اخلاق اين دو حوزه را شامل مي‌شود. فلسفه اخلاق يكي از رويكردهاي علم اخلاق است و بدون در نظر گرفتن نقش و اهميت آن و پيش كشيدن سؤالاتي كه اين حوزه از فلسفه مطرح مي‌كند، نمي‌توان فهم كاملي از اخلاق و اخلاقيات كسب كرد. در جايي ديگر از كتاب مي‌خوانيم: فلسفه اخلاق در شرايط بحراني يا فوري بيش از ديگر علوم انتزاعي به دادمان نخواهد رسيد اما مطمئناً اصول و مسائل اخلاقي كه توسط فلسفه اخلاق مورد بررسي قرار مي‌گيرند، مي‌توانند به صورت پيشيني بسياري از رخدادها را ممكن و يا غيرممكن سازند. كتاب از سيزده فصل كلي و بخش‌هاي متنوع فرعي تشكيل شده است كه عناوين و سرفصل‌هاي برخي از آن‌ها بدين قرار است: اخلاقيات چيست؟ مسأله تعريف، نمونه‌هايي از استدلال اخلاقي، استدلال و تجربه، مفاهيم كمينه در اخلاق، چالش نسبيت فرهنگي، فرهنگ‌هاي مختلف قوانين اخلاقي متفاوتي دارند، تفاوت‌هاي فرهنگي، نتايج جدي گرفتن نسبيت فرهنگي، عدم توافقات، همه فرهنگ‌ها داراي برخي ارزش‌هاي مشترك هستند، از نسبيت فرهنگي چه مي‌توان آموخت؟ عينيت در اخلاق، مفاهيم بنيادي عينيت اخلاقي، تكامل نظريه، آيا اخلاق وابسته به دين است؟ رابطه بين دين و اخلاق، نظريه فرمان‌هاي الهي، مسيحيت و مسأله سقط جنين، خودخواهي روان‌شناختي، آيا ديگر خواهي عملي ممكن است؟ استراتژي بازتفسير انگيزه‌ها، دو برهان در دفاع از خودخواهي روان‌شناختي، رفع ابهام، عميق‌ترين خطا در خودخواهي روان‌شناختي، خودخواهي اخلاقي، وظيفه، سه برهان در رد خودخواهي روان‌شناختي، رويكرد سودمندانه، انقلاب در اخلاق، مثال اول: اتانازي، مثال دوم: حيوانات، بحث و گفت‌وگو درباره سود انگاري، آيا شادكامي تنها موضع داراي اهميت است؟ آيا همه نتايج مهم‌اند؟ دفاع از سودانگاري، در سودانگاري  چه چيز صحيح است و چه چيز خطاست؟ آيا قوانين اخلاقي مطلق وجود دارند؟ كانت و مسئله اخلاق، وظيفه دروغ نگفتن، برخورد بين قوانين اخلاقي، نگاهي ديگر به ايده‌ بنيادين كانت، كانت و احترام به اشخاص، انسجام شخصيت، تئوري مجازات، هابز، دو راهي زنداني، تئوري اخلاقيات اجتماعي، مسئله نافرماني مدني و مسائل و مشكلات اين نظريه، اخلاق فضيلت، آيا بايد به اخلاق فضيلت بازگرديم؟ ارزش، برخي امتيازات اخلاق فضيلت، نارسايي اخلاق فضيلت، تئوري رضايت اخلاقي به چه مي‌ماند؟ جامعه اخلاقي، عدالت و آزادي و ...  منابعي براي مطالعه بيشتر، ياداشت‌ها و نمايه پايان بخش كتابند. در مورد نقاظ ضعف كتاب بايد گفت بخش مربوط به سودانگاري چندان كه بايد كامل نيست و آراي نتبام و جان استوارت ميل به اختصار مطرح شده است و در بخش مربوط به عينيت در اخلاق بيشتر به نمونه‌ها پرداخته شده تا به تعاريف. اما نكته مثبت آن روح نسبيت فرهنگي است كه بركل كتاب حاكم است.

 

 Moral choices
An introduction to Ethics
 scott Rae
 zondervan

انتخاب‌هاي اخلاقي
 درآمدي بر اخلاق
درخصوص تاريخچه پيدايش فلسفه اخلاق گفته‌اند كه آدميان درمرحله‌اي از تاريخ پديداري خود، رفته‌رفته برخي چيزها را ارزشمند تصور كردند. تفكر ابتدايي انسان به اين صورت وارد مرحلة مفهوم‌سازي شد و مفهوم‌سازي موجب پديدار شدن مفهوم خوبي يا خير در ذهن انسان گشت و اين شروع تفكر اخلاقي انسان بود. در اين مرحله دو مفهوم عمده مشهود بود: يكي عرف و ديگري تابو. عرف مجموعه قواعدي بود كه جامعه به صورت سنتي آن را پذيرفته بود و موجبات انتظام اجتماعي را فراهم مي‌آورد و به مرور به مفهوم قانون تبديل شد. اما تابو مجموعه‌اي از رفتارها و گفتارهاي ناهنجار اجتماعي بود كه از سوي آيين و مذهب قوم ممنوع و نكوهيده بودند. مفهوم تابو نيز در سير تطور جوامع مدني به مرور زمان به مفهوم اخلاقيات بدل گشت. انتخاب‌هاي اخلاقي: درآمدي بر اخلاق با اين عبارات آغاز مي‌گردد و نويسنده عنوان مي‌كند كه همزمان با پيدايش و گسترش مفهوم خير در جوامع انساني، مفهوم شر نيز به وجود آمد و گسترش يافت. انسان‌ها بسته به نوع عملكردشان در چشم يكديگر به خوب و بد تقسيم شدند و اين جريان موجب آن شد كه افراد بشر گرايش به شر را تقبيح كنند چرا كه با وجود منفعت عمل شر براي افراد شرور، كليت اين عمل به ضرر تمام افراد جامعه تمام مي‌شد و مي‌توانست بنياد شهروندي را ريشه‌كن كند. از همين نقطه است كه نويسنده به ظهور معلمين اخلاق مي‌رسد. از نظر او اولين و مهم‌ترين معلمين اخلاق پيامبران بودند. همچنين او از افلاطون و ارسطو، اگوستين، توماس اكويناس، باروخ اسپينوزا، كانت، استوارت ميل و آرتورشوپنهاور به عنوان كساني ياد مي‌كند كه در ادوار مختلف به اخلاق و فلسفة آن پرداخته‌اند و تأثير فراواني بر ديگر متفكران داشته‌اند. چرا اخلاق مي‌خوانيم، اخلاق مسيحي، عناصر كليدي در تاريخ اخلاق، نظام‌هاي اخلاقي و شيوه‌هاي استدلال اخلاقي، تصميم‌گيري‌هاي اخلاقي، سقط جنين، بازتوليد تكنولوژي، ژنتيك و كلونينگ، خودكشي و اتانازي، اعدام، اخلاق جنسيتي، اخلاق جنگ و... از جملة بخش‌هاي مختلف اين كتاب هستند كه در 384 صفحه و به زبان انگليسي تأليف شده است.  نويسندة آن اسكات بي.‌رائه، استاد اخلاق مسيحي در دانشگاه كاليفرنياي جنوبي و مدرسه تكنولوژيِ دانشگاه بيولا است كه پيش از اين كتاب‌هاي متعددي را منتشر كرده است كه فراسوي صداقت: رويكرد يهودي ـ مسيحي به اخلاق تجارت (2004)، جسم و روح: سرشت انساني و بحران در اخلاق (2000)، بيوتكنولوژي و خيرانسان (2007)، ارزش‌هاي سرمايه‌داري: پرونده‌اي اخلاقي براي بازار آزاد (2010)، اخلاق زيست محيطي: رويكردي مسيحي در عصري تكثرگرايانه (1999)، اخلاقِ كتاب مقدس و بازتوليد تكنولوژي (1996) از جملة آن‌ها هستند.

Ethics: An introduction to
 philosophy and  Practice
Stepen J. Freeman
 Brooks Cole

اخلاق
 درآمدي بر فلسفه و عمل
اين كتاب را استفن جي. فريمن نوشته است. استاد مشاور و رئيس دپارتمان آموزش در دانشگاه دولتي كاليفرنيا. عمدة تمركز او بر فلسفة مرگ است و يكي از مهم‌ترين آثارش شكل دادن به آينده‌مان: چالش‌هاي كليسا در قرن بيست‌ويكم نام دارد. كتاب از 332 صفحه و چهارده فصل تشكيل شده است. مباحث اخلاقي و قوانين اخلاقي، مسائل اخلاق، جهت‌گيري نظري در علم اخلاق، درآمدي بر علم اخلاق، نسبيت‌گرايي اخلاقي، دانش و نظرگاه، نتيجه‌گرايي يا عدالت، كانت و هستي‌شناسي در اخلاق، قوانين طبيعي، توماس اكويناس، اخلاق فضيلت، توسعة اخلاق، اخلاق فمينيستي؛ صدايي متفاوت، اخلاق و قانون، حقوق انساني و... يك مؤخره، فهرست منابع، ضمايم و نماية عام پايان‌بخش كتابند. نويسنده در مقدمه عنوان مي‌كند كه فلسفة اخلاق مانند هر شاخة ديگري از فلسفه، براي پاسخ دادن به سؤالات پيش‌رو، به تبيين و توضيح پاره‌اي مسائل مي‌پردازد. اين مسائل مي‌توانند مخصوص اخلاق باشند و يا مي‌توانند مسائلي باشند كه هم در اخلاق و هم در علوم ديگر مورد بررسي است. اصولاً فلسفة اخلاق رابطة‌ نزديكي با فلسفة سياسي، فلسفة حقوق، جامعه‌شناسي و روان‌شناسي دارد. اما مبناي اخلاقيات بر اين عقيده استوار است كه آن‌چه براي انسا‌ن هاي به خصوصي خوب يا بد است، نه فقط از ديدگاه آنان بلكه از ديدگاه فراگيرتري خوب يا بد است. حكم كردن به اين‌كه چه چيزي في‌نفسه خوب است، به اين معناست كه آن چيز ارزشمند است. ذهن انسان با عمل ارزش‌گذاري امور خير و شر را پديد مي‌آورد و در نتيجه به تقبيح و تحسين اين امور مي‌پردازد. در جايي از كتاب مي‌خوانيم: نگارش اخلاق نيكوماخوس شروع تاريخ فلسفة اخلاق است. پس از ارسطو، اپيكوريان و رواقيون سردمداران نگرش فلسفي به اخلاق بودند و پس از تحول بزرگ مسيحيت، فلسفة اخلاق وارد مسيري جديد شد.  اگوستين يكي از تاثيرگذارترين فلاسفه اخلاق بود. و در قرون وسطا فلسفه اخلاق رشد روزافزوني داشت كه اوج آن را مي‌توان در آراي توماس اكويناس مشاهده كرد. در پايان دوره روشنگري، بارزترين چهره فلسفه اخلاق طول تاريخ يعني ايمانوئل كانت رخ مي‌نمايد. به گفته نويسنده كانت مفهوم امروزيِ فلسفه اخلاق را ساخته است و در قرن بيستم نيز فلاسفه بزرگي در دو شاخه فلسفه تحليلي و فلسفه قاره‌اي آثار مهمي از خود برجاي گذاشتند.

A manual of moral philosophy
Andrew p. Peabody

راهنماي فلسفه اخلاق
 اين كتاب 124 صفحه است و با اين جملات آغاز مي‌شود: هرچند كه نمي‌توان به قطعيت گفت هرآن چه درست است، خوب نيز هست اما به نظر مي‌رسد كه به لحاظ ارزشي اين دو با هم تساوي دارند. يعني ارزش درستي با ارزش خوبي برابري مي‌كند با اين تفاوت كه خوبي مفهوم بسيار نسبي‌تر و شناورتري از درستي دارد. درستي و نادرستي امور با آثار عمل بر روي فرد انجام دهنده و ديگران در معرض عمل سروكار دارد. فرد با ارتكاب عمل درست و يا نادرست در وهله اول خود را در موقعيت اخلاقي قرار داده و با اين فضا سنجيده مي‌شود. در مرحله بعدي آثار عمل فرد مي‌تواند بر احساسات ديگران كارگر افتد و همين‌طور مي‌تواند سود و زيان مادي به ديگران وارد كند. در نتيجه در اطلاق ارزش درست نا نادرست براي يك امر بايد به تاثيرات آن امر بر فردعامل و نيز تاثيرات آن بر ديگران توجه كرد.  آن گاه فصول پانزده گانه كتاب آغاز مي‌شود: عمل، سرچشمه‌هاي عمل، كنترل اصول عمل، حق، ابزارها و منابع دانش، درست و نادرست، حق و قانون، انگيزه و رفتار، فضايل، وظايف، عدالت، شرور، رنج‌ها، نظم، موعظه‌ اخلاقي، سفسطه، تاريخ كهن فلسفه اخلاق و تاريخ جديد فلسفه اخلاق.  در مورد خير و شر نويسنده معتقد است نظريات مختلف اخلاقي، خير و شر را به طرق گوناگون تعبير كرده‌اند. برخي خير را خير فرد مي‌دانند. عده‌اي معتقدند كه خير همان خير جمعي است و ديگراني معتقدند كه مفهوم خير نسبت به موقعيت تاريخي و فرهنگي يك جامعه تعريف مي‌شود. خير مي‌تواند به واسطه روابط علّي، هنجاري و مفهومي با درستي در ارتباط باشد. با اين حال، امكان عدم رابطه ميان اين دو مفهوم نيز وجود دارد. اما برخي اوقات مفهوم درست و نادرست با مفهوم مخالف و موافق قانون اشتباه گرفته مي‌شود. عده‌اي از متفكران فلسفه اخلاق معتقدند كه درستي و نادرستي امري نسبي است و بر تاثير زمان و مكان استناد مي‌كنند. اما اين استنتاج غلط است. ما بنياد محكمي براي اخلاق داريم كه بر آن ساختماني نسبي بنا شده است.

Doing Ethics: moral Reas oning and contemporary Issues
Lewis Vaughn

اخلاقي عمل كردن
استدلال اخلاقي و مباحث جديد
لويس وگن پژوهشگري مستقل در نيويورك است كه كتاب‌هاي معروفي همچون راهنماي نگارش رساله‌اي فلسفي (2006)، قدرت انديشه انتقادي(2007)، فلسفه: جستجوي حقيقت (2010)، اخلاق زيست محيطي: اصول، مسائل و موارد(2009)، زندگي اخلاقي: درآمدي بر اخلاق و ادبيات (2010)، كلاسيك‌هاي فلسفه (2010)، مباحث جديد اخلاقي (2009)، پرونده‌اي براي اومانيسم (2003)، براهين بزرگ فلسفي (2011) را پيش از اين منتشر كرده.
 كتاب فعلي او از چهار فصل اصلي و هجده بخش فرعي تشكيل شده و عناوين زير را در بر مي‌گيرد: بنيادها، اخلاق و زندگي ايده‌آل، عينيت، نسبيت و احساس‌گرايي، خوانش‌هاي اخلاقي، تكامل براهين اخلاقي، نظريه‌هاي اخلاق، قدرت نظريه‌هاي اخلاقي، وظيفه، اخلاق فضيلت، مباحث اخلاقي: اتانازي، سقط جنين، اعدام، هرزه‌نگاري، سانسور، ازدواج، اخلاق زيست محيطي، حقوق حيوانات، تروريسم و شكنجه و...

كاري از : مرضيه سليماني

منبع: معرفي كتاب‌هاي خارجي

اطلاعات حکمت و معرفت شماره 77 - ويژه فلسفه اخلاق

اطلاعات حکمت و معرفت شماره 77 - ويژه فلسفه اخلاق2

حكمت اخلاق

اخلاق از حوزه هايي است كه هم در زندگي شخصي افراد و هم در زندگي اجتماعي آنها حضور دارد. تعارضات اخلاقي درباره افعال مختلف همواره در مراحل مختلف زندگي شخصي و اجتماعي پديد مي آيد. از طرف ديگر معيار انجام هر كاري نزد انسان ها متفاوت است بعضي آن را عقل و بعضي ديگر پيامبران، مصلحان اجتماعي يا قانونگذاران مي دانند.
    لذا مفهوم «اخلاق» پرسش هاي پيچيده اي را به همراه مي آورد كه عبارتند از: اخلاق چيست؟ حوزه اخلاق فردي كجاست؟ به چه عملي اخلاقي مي گوييم؟ خير و نيك، شر و بد چيست؟ فلسفه اخلاق چيست؟ چه رابطه اي ميان حكم اخلاقي و فعل اخلاقي وجود دارد؟ مسائلي از اين دست، موضوع اين شماره از مجله اطلاعات حكمت و معرفت را در بخش دفتر ماه به خود اختصاص داده است. شماره «فلسفه اخلاق 2» كه دبيري آن را منيره پنج تني به عهده داشته است مشتمل بر مقاله هاي زير است:
    
    دفتر ماه
   فلسفه اخلاق در يك نگاه / گفت وگو با محسن جوادي، منيره پنج تني
    مک اينتاير در جست و جوي فضيلت/ گفت وگو با حميد شهرياري، علي بابايي
    فضيلت و اخلاق / تيج ليندبوم، ترجمه احمد قطبي
 عقل‏گرايي‏ اخلاقي / راس شافر لاندائو، ترجمه حسين عزتي
    رابطه دين واخلاق / هژير مهري
    اخلاق زمينه گرا و ويتگنشتاين متأخر / پي ير ميلي، ترجمه مرتضي افصحي
    نسبت اخلاق با ديگر دانش‌ها / ماجد فخري، ترجمه سيدباقر ابطحي
    
    ادب و هنر
    رمزشناسي رساله الطير / فاطمه سنقر كلايه
    يازده اشتباه رايج درباره هنر اسلامي (بخش اول) / اليور ليمن، ترجمه سيدجواد فندرسكي
    
    انديشه و نظر
    اسلام و ذهن و ضمير ايراني / ان شاءالله رحمتي
    تامل و نيايش روحاني / ترزا آويلايي، ترجمه بخشعلي قنبري
    «همدلي» يگانه پاية اخلاق شوپنهاور / محمد اصغري
    
    كتاب
    غوغاي وهم / سيدمسعود رضوي
    در آن است آنچه در آن است / گفت وگو با كريم زماني، منيره پنج تني
    معرفي كتاب خارجي
    
    منبع:  روزنامه جام جم، شماره 3505 به تاريخ 20/6/91، صفحه 8 (انديشه)