فلسفه اخلاق

سیاووش فراهانی مترجم کتاب «خیر در آموزه تالستوی و نیچه» در گفت وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، عنوان کرد: این کتاب دیدگاه و تلقی دو نویسنده بزرگ تالستوی و نیچه را درباره مفهوم خیر بررسی می‌کند.

وی ادامه داد: هر دو متفکر در دوران کاری خود در دو مرحله، تلقی خاصی از خیر داشته‌اند؛ تالستوی در اوایل و اواخر عمر کاری خود دو نوع تلقی از خیر داشته و نیچه نیز دقیقاً چنین وضعیتی را داشته است.

وی با بیان این‌که خیر مفهوم وسیعی دارد، افزود: خیر همواره همان معنایی که ما از آن در ذهن داریم، نیست و دایره وسیعی را دربر می‌گیرد اما آن‌چه که از خیر در این کتاب بیان شده، از دیدگاه این دو متفکر است. خیر در این اثر مفهومی است که از نگاه نیچه و تالستوی خوب محسوب می‌شود و آن‌ را به دیگران توصیه می‌کنند.

به گفته این مترجم فلسفه، شیستوف(نویسنده اثر) در این کتاب سعی می‌کند نشان دهد هر دوی این متفکران تا جایی فیلسوف هستند و بعد از آن تبدیل به موعظه‌گرانی می‌شوند که موعظه می‌کنند. عنوان فرعی کتاب نیز «فلسفه و موعظه» بود که من آن را از عنوان اصلی حذف کردم، چراکه ممکن بود این شائبه را ایجاد کند که نیچه فیلسوف است و تالستوی موعظه‌گر یا بالعکس. به همین دلیل این عنوان فرعی را حذف کردم، چراکه تالستوی و نیچه تا نقطه‌ای فیلسوف و پس از آن به یک موعظه‌گر تبدیل می‌شوند.

فراهانی در پاسخ به این سوال که آیا شیستوف درباره موعظه کردن این دو متفکر قضاوت مثبت یا منفی در کتاب داشته است، می‌گوید: شیستوف طبع عارفانه‌ای دارد و بنابراین، تلقی‌اش نسبت به همه چیز مثبت است و سعی می‌کند به کارها نگاه منفی نداشته باشد. او با نیچه ابراز همدردی می‌کند و می‌گوید که نباید به نیچه خرده بگیریم و شاید اگر نیچه می‌توانست ایمان بیاورد، شرایط بهتری داشت، چراکه ایمان گرامی‌ترین چیزی بود که می‌توانست در زندگی به او هدیه شود. با وجود این درباره نیچه قضاوت منفی نکرده است و با او همدردی می‌کند. بنابراین، شیستوف در کتاب خود موعظه کردن این دو متفکر را تایید نکرده است و البته به آن خرده هم نمی‌گیرد.

وی با اشاره به طرح دیدگاه داستایووسکی درباره خیر در این کتاب اظهار کرد: داستایووسکی نویسنده‌ای است که هم نیچه و هم تالستوی مفهوم خیر را از نگاه او تایید می‌کنند. بنابراین، شیستوف نگاه داستایووسکی را به مفهوم خیر در کتاب بررسی می‌کند.

این مترجم همچنین گفت: تالستوی معتقد است که برخی آثار او مانند رمان «آناکارنینا» تنها به دلیل مفهومی با عنوان هنر برای هنر نگاشته شده است و کارکردی برای توده‌ها ندارد. ویبه همین دلیل کتاب «هنر چیست؟» را می‌نویسد و می‌گوید که هنر باید به کار مردم بیاید. این همان چیزی است که داستایووسکی نیز به آن معتقد است و در رمان معروف خود با عنوان «جنایت و مکافات» به نوعی آن را بررسی و تلقی خود را از مفهوم خیر بیان می‌کند.

فراهانی در پایان اضافه کرد: کتاب حاضر اگرچه اثر ساده‌ای به نظر می‌رسد اما مخاطب آن باید تا حدودی به فلسفه در ادبیات اروپا و نیز کتاب مقدس آشنایی داشته باشد.

کتاب «خیر در آموزه تالستوی و نیچه» نوشته «لف شیستوف» با ترجمه سیاووش فراهانی با شمارگان هزار و 100 نسخه و بهای 95 هزار ریال از سوی نشر ققنوس در سال جدید منتشر شده است.

خبرگزاري کتاب