کتاب پدیدارشناسی تجربۀ اخلاقی
انتشار ترجمۀ کتاب پدیدارشناسی تجربۀ اخلاقی
این کتاب ترجمه ای است از
The Phenomenology of Moral Experience by Maurice Mandelbaum,The Free Press, Glencoe, Illinois, 1955
موریس ماندلباوم فیلسوف کمتر شناخته‌شدۀ آمریکایی است که آثار بسیاری در حوزه‌های مختلف از جمله معرفت تاریخی، فلسفۀ علوم اجتماعی، روان‌شناسی و اخلاق نوشته است. غالباً آثار او چه در زمان انتشار و چه پس از آن مورد توجه قرار نگرفته است؛ در دهۀ اخیر در میان برخی از متفکران اخلاق در حوزۀ تحلیلی و برخی از روان‌شناسان علاقه به دیدگاه اخلاقی ماندلباوم پدید آمده است که دلیل این امر تحقیق و تتبع بسیار او در مورد تجربۀ اخلاقی moral experience است که در کتاب پدیدارشناسی تجربۀ اخلاقی به خوبی بازتاب می‌یابد. اين كتاب از شش فصل تشکیل شده است:
فصل اول كتاب به انكار ثنويت رايج ميان رشته‌هاي هنجاري و توصيفي و معرفي چهار رهيافت متافيزيكي، روان‌شناختي، جامعه‌شناختي و پديدارشناختي به اخلاق اختصاص دارد. ماندلباوم در اين فصل با ابراز ناخرسندی از سه رهيافت نخست، به معرفي و شرح رهیافت پديدارشناختي به عنوان مناسب‌ترین رهيافت برای بررسی تجربۀ اخلاقی مي‌پردازد. او در ادامه پژوهش دربارۀ تجربۀ اخلاقی را در قالب احکام اخلاقی (moral judgment) پیش می‌بَرد، زيرا به نظر ماندلباوم احکام اخلاقی، گرچه کل تجربه‌های اخلاقی را دربرنمي‌گیرند، اما بخش بزرگی از آنها را شامل می‌شوند. از اين‌رو فصل‌های دوم، سوم و چهارم به تقسيم‌بندي و توضيح احكام اخلاقي به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین حیطۀ تجارب اخلاقی، محدود مي‌شود. به زعم او احکام اخلاقی به سه نوع احکام مستقیم (direct moral judgments)، احکام دور (removed moral judgment) و احکام ناظر به ارزش اخلاقی (judgment of moral worth) تقسیم می‌شوند که ماندلباوم هر فصل را به بررسی یکی از این سه نوع حکم اختصاص داده است؛ در این سه فصل، با مهم‌ترین جنبۀ اندیشۀ ماندلباوم و وجه مشترک همۀ احکام اخلاقی آشنا می‌شویم. ماندلباوم پس از برشمردن ويژگي‌ها و لوازم هر يك از اين سه نوع حكم، در فصل پنجم و ششم با بيان چهار قسم از انواع اختلاف‌های اخلاقی و ارائة راه‌حل‌هاي چنين اختلافاتي از منظر پديدارشناختي، كتاب پدیدارشناسی تجربۀ اخلاقی را به پايان مي‌برد.
تلاش ماندلباوم برای توصیف و تبیین جایگاه انسان به عنوان عامل یا ناظر در موقعیت‌های پیچیدۀ اخلاقی و در ارتباط با دیگران، علاوه بر اینكه منظر و امكانات مفهومی جدیدی را برای نگریستن به عالم پیش روی ما می‌گشاید، نشان می‌دهد كه بدون توجه به نحوۀ تجربۀ افراد از موقعیت‌ها، نمی‌توان به توصیف درستی از پدیده‌های انسانی دست پیدا كرد.
انتشار اين كتاب را به مترجم محترم سركار خانم مريم خدادادي تبريك مي‌گويم.